Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει μία καινούργια ευχή για τη μεγάλη γιορτή του Δεκαπενταύγουστου: «καλή Παναγιά». Όσο όμως κι αν ακούγεται λυρική και ορθή, η αλήθεια είναι πως πρόκειται για μία εσφαλμένη αναφορά.
Τι γιορτάζουμε στις 15 Αυγούστου
Την ημέρα αυτή γιορτάζουμε την Κοίμηση της Θεοτόκου, μία από τις μεγαλύτερες γιορτές της ορθοδοξίας, που μεταφορικά εκφράζει την ανάληψη στους ουρανούς, την πνευματική ανανέωση και τη νίκη επί του θανάτου, καθώς σύμφωνα με τους ψαλμούς αυτή τη μέρα η Παναγία “μετέστη προς την ζωήν”.
Τελικά όμως πόσο λάθος είναι να ευχόμαστε «Καλή Παναγιά»;
Η φράση αυτή που έχει επικρατήσει γι’ αυτήν την περίοδο μοιάζει με την ευχή «καλό Πάσχα» ή «καλά Χριστούγεννα», τη λέμε δηλαδή όχι αναφερόμενοι στην ίδια την Παναγία αλλά στην ημέρα της γιορτής, σαν μία σύντμηση του «καλή γιορτή της Παναγίας». Στη σωστή όμως εκφορά της ευχής αναφερόμαστε σε ένα γεγονός, Πάσχα, Χριστούγεννα, γιορτή της Παναγίας, και όχι στο ίδιο το πρόσωπο. Υπό αυτή την έννοια είναι λάθος, αν και κατά πολλούς είναι υπερβολική αυστηρότητα να κρίνουμε έτσι μια ευχή.
Σε παλαιότερη ανάρτησή της στο Facebook, η Πηνελόπη Καμπάκη Βουγιουκλή, ομότιμη καθηγήτρια Γλωσσολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης αναφέρει ότι ο πλεονασμός «καλή Παναγιά» είναι ένας συνηθισμένος πλεονασμός στο γλώσσα μας. «Θα το καταλάβει ακόμη πιο εύκολα κάποιος με το εξής παράδειγμα: «Καλή πατρίδα, σύντροφε», ήτοι: «Με το καλό να επιστρέψεις [ή να επιστρέψουμε] στην πατρίδα μας [στην Ελλάδα], σύντροφε». Τα ίδια και με το (ακόμη πολύ παλιό: ο Παπαδιαμάντης το αντιγράφει κοντά ενάμιση αιώνα πίσω) «Καλό Παράδεισο», κουβέντα όμως που είναι στ’ αλήθεια παμπάλαια: ο θάνατος νοείται σαν η αρχή ενός ταξιδιού προς τον άλλο κόσμο, και οι ζωντανοί εύχονταν πάντα να ήταν εύδρομο το ταξίδι αυτό, και ο προορισμός του ο καλύτερος δυνατός: ο Παράδεισος. Κατ’ αυτά, και το «Καλή Παναγιά» δεν έχει να κάνει με το καλός-κακός, ή με την καλή ή την… κακιά Παναγία. Δεν σημαίνει καν την ίδια την Παρθένο Μαρία — αλλά τη γιορτή της, την εορτή της Κοιμήσεως: «της Παναγιάς». Σημαίνει απλούστατα, «Με το καλό να φτάσει η μέρα του Δεκαπενταύγουστου, η γιορτή της Παναγίας, το πανηγύρι, το κατακαλόκαιρο». Είναι μια απλή, κατανοητότατη, επίσης πολύ παλιά ευχή, που, πιθανόν, δεν την έλεγαν στο δικό μας τόπο αλλά σε κάμποσους άλλους κυρίως νησιωτικούς τόπους! Μη διστάζετε λοιπόν να την πείτε, αν σας βγαίνει!», σχολιάζει σε παλαιότερη ανάρτησή της.
Και χωρίς να είμαστε γλωσσολόγοι ή λαογράφοι, μία ευχή, είναι πάντα μία ευχή. Είτε θέλετε να πείτε αύριο «καλή Παναγιά», είτε απλά «χρόνια πολλά», η ουσία είναι πως η Κοίμηση της Θεοτόκου είναι μια μεγάλη γιορτή, μία αργία για όλους σχεδόν και μία μέρα που ευχόμαστε να περάσετε με αγάπη και ψυχική ευεξία.